Siyerü’n Nebi’nin Siyerü’l Enbiya İle İlişkisi

Bu konu üç başlık altında ele alınabilir.

1) Kısas-ı Enbiya’nın bilgi kaynakları

2) Kısas-ı Enbiya’nın Peygamberler tarihi ile ilgili bilgilerin önemi

3) Kısas-ı enbiya ile Peygamber Efendimizin siyeri ile alakalı ilişkiler.

1) Kısas-ı Enbiya’nın bilgi kaynakları
a-) Kur’an-ı Kerim

Bu alanın bilgi kaynakları sıralanırken ilk sırayı Kur’anı Kerim alır. Kur’an-ı Kerim de ciddi manada kıssalar geniş bir yekün tutar, Kur’an’ın ¾’ü kadar.

Kur’an-ı Kerim’de 25 peygamberin ismi geçmektedir. Bazı peygamberler hakkında çok derinlemesine anlatılan peygamberler olduğu gibi bazılarının isimleri zikredilip birkaç sıfatına değinildiği nebîlerde var. 3 isim daha vardır ki bu 25 isimden ayrı olarak bunlar Hz. Lokman, Hz. Üzeyir, Hz. Zülkarneyn’dir. Bu üçünün peygamber olup olmadığı hususunda ihitilaflar mevcut.

Kur’an bir tarih kitabı olmadığından bu kıssaları ibret mahiyetinde anlatmıştır. Bu kıssalar ile siyer arasında ki fark siyer hayatın her alanını kuşatan bir bilgi manzumesidir.

b) Hadis Kaynakları

Hadislerde ki bilgiler Kur’an*ı Kerim de ki bilgileri tamamlayıcı mahiyettedir. Daha ziyade ulu’l azm peygamberler hakkında gelmektedir. Bazı ifadeler sahih hadis kaynaklarında bulunmadığı için bu bilgileri Kur’an-ı Kerim ile mukayese etmek durumundayız.

c) Ehl-i Kitabın Eserleri (Tevrat, İncil vs.)

Bu kaynaklarda en geniş malumatı bulabiliriz ancak tahrif olmasından dolayı bu kaynaklara da temkinli yaklaşmak icap eder.

2-) Kur’an-ı Kerimde ki Peygamberler Kıssalarının Önemi

Peygamberlik tarihi, insanlık tarihinin en doğru ve net ifadesidir. Her peygambere Allah geçmiş ümmetlerin durumunu hatırlatmıştır.
Cenab-ı Hakk her topluma bir peygamber göndermiştir. İnsanlara yönelik her türlü mesaj ve emirleri peygamberleri vasıtasıyla ulaştırmıştır.
Hz. Peygamberin nübüvveti hakkında efendimizi işret eden metinler sadece Tevrat ve İncil değil aynı zamanda Doğu Kutsal Metinlerinde de mevcuttur.

Peygamber Kıssalarının bize verdiği dersler

– Allah’a tam bir itaat ve teslimiyet
– Sabır
– Tahammül
– Batıla karşı kararlı bir mücadele

Peygamberler tarihi; ibret, öğüt ve ders almak için okunmalıdır. Peygamberler kıssalarının en yoğun şekilde nazil olan ayetlerin ortamlarından birisi de Mekke’de işkenceler ve baskıların arttığı o dönemde nazil olmuştur.

3) Peygamber Kıssalarının Kur’an’da ki Çerçevesi ve Siyer ile İlişkisi

Siyer Peygamberler tarihinden daha geniş bir bilgi manzumesi arz eder.

Peygamberlerin Ortak Özellikleri

• Herkesi Allah’ı birlemeye çağırmış Tevhid mücadelesini sürdürmüşlerdir.
• Yaptıkları iş karşılığında bir dünyalık beklemediler.
• Allah’ın hazinelerine sahip olmadıklarını bildirmiş ve görevlerini tebliğ etmişlerdir.
• İnkarcıların her türlü kötülüklerine karşı sabır zırhına bürünmüşlerdir.

Müşriklerin / inkarcıların Ortak Özellikleri

• Zengin ve müreffeh tabaka her peygamberin davetine karşı çıkmış. Statülerini kaybetmemek için inkarı tercih etmişlerdir.
• Kendileri gibi yiyip içen birinin peygamberliğine itiraz ettiler ya melek-peygamber veya da toplumun önde gelen isimlerinden birisini beklerlerdi.
• Peygamberleri akıl ermez, şair, cahil birer insan olarak görmeye teşebbüs ettiler.
• Peygamberlere iman edenlere alt tabaka, aklı ermez bayağı kişiler olarak gördüler.
• Atalarımız senden daha iyi düşünür sen atalarımızı inkâr mı ediyorsun tarzında bir atalar kültürüne sahiptiler.
• Peygamberlerden peygamberliklerini ispat etme sadedinde mucize istemişlerdir.
• Peygamberleri öldürmeye teşebbüs etmişlerdir.

Peygamber kıssaları ile siyer arasında davet ve tebliğ metodu açısından büyük bir birlik ve bağ bulunmaktadır.

(1337)