Tarih ve Siyer İlişkisi | Muhammed Emin Yıldırım
Tarih Medresemiz, Ramazan Medresesi ile buluştu… Bizi Ramazan’a ve Ramazan’da bir ilim meclisimiz olan bu güzel meclise kavuşturan Rabbimize hamdolsun.
Tarih – Siyer İlişkisi üst başlığında dersimizi yapacağız. Önceki 5 derste çok önemli konulara değindik, şimdi de yine önemli bir konu olan Tarih-Siyer ilişkisini biraz olsun irdeleyeceğiz.
Bu önemli konuyu 5 ana başlıkta size sunmak istiyorum. Başlıklarımız şöyle:
– Hz. Peygamber’in (sas) Tarihe Kazandırdıkları
– Hz. Peygamber (sas) ile Başlayan Yeni Dönem
– Cahiliye’den İslâm’a Geçiş ve O Günün Dünyasına Etkileri
– Tarih İlmi ile Siyer İlmi Arasında Ortak ve Farklı Yönler
– Siyer’in Mesajlarının Sonraki Tarihi Süreçlere Etkileri
Hz. Peygamber (sas) sadece tarihi yazılan bir şahsiyet değil bunun yanında bizzat kendisi tarih yazan bir şahsiyettir.
Bu cümle içerisinde iki önemli mesaj var:
1. Hz. Peygamber’in (sas) Tarihinin Yazılması
2. Hz. Peygamber’in (sas) Tarih Yazması
Hz. Peygamber’in Tarihinin Yazılması: Bu malum zaten, tarih boyunca hiçbir insana nasip olmamış bir şekilde Efendimiz’in (sas) tarihi yazılmıştır. Siyer, Meğazi, Tarih, Hadis, Fıkıh, Edebiyat, Kıraat, Tefsir aklınıza gelecek her alanda Hz. Peygamber ile alakalı çalışmalar yapılmış, yapılmaya da devam edecektir.
Hz. Peygamber’in Tarih Yazması: Buna gelince bunun da iki temel yönü var;
Birincisi: Anlattıkları ile tarihe katkıları
İkincisi: Yaptıkları ile tarih yazması
Hz. Peygamber’in (sas) Tarihe Kazandırdıkları
Başta eşi Hz. Hatice olmak üzere, amcaları, halaları, arkadaşları ve akrabaları; ondan;
1. Bir tek şiir dinlememişler.
2. Bir tek kıssa anlattıklarına şahit olmamışlar.
3. Bir tek kitap okuduklarını görmemişler.
4. Bir tek satır yazı yazdığını görmemişler.
5. Bir tek tarihi meseleye dikkat kesilip soru sorduğuna şahit olmamışlar.
Biz Allah Resûlü’nün (sas) tarihe kazandırdıklarını şu başlıklar altında toparlayabiliriz:
1. Kur’ân’ın anlattığı nice tarihi olayı tebliğ etmesi
2. Kur’ân’ın anlattığı nice tarihi olayı tebyin etmesi
3. Kur’ân’ın anlatmadığı nice tarihi olayı anlatması
4. Kur’ân’ın anlatmadığı geleceğe dair nice tarihi olayları anlatması
5. Kıyamete dair verdiği bilgiler
6. Kur’ân’ın anlatmadığı geleceğe dair nice tarihi olayları anlatması
Efendimiz’in (sas) geleceğe dair tarih anlatması malum bir mucizedir. Çünkü gaybe dair bilgileri Efendimiz (sas) bizlerle paylaşmaktadır. Mucizeler genelde üçe ayrılır;
– Hissî Mucizeler
– Haberi Mucizeler
– Aklî Mucizeler
Efendimiz’in (sas) geleceğe dair verdiği bilgileri biz Haberi Mucizler başlığında toparlıyoruz. Bunlarıda yine üç başlıkta incelenebilir:
– Yakın gelecekteki haberler
– Orta gelecekteki haberler
– Uzak gelecekteki haberler
İkinci konumuz; Hz. Peygamber (sas) ile Başlayan Yeni Dönem
İnsanlık tarihinde böyle bir tarih yazmış başka biri var mı?
1. Tek başına başladığı bir davayı binlerce insana kabul ettirmesi
2. Yaşadığı toplumda itibar gören her şeyden mahrum olarak bunu yapması
3. Kendisine düşmanlıkta zirve olan insanları davasına metfun bir hale getirmesi
4. Miladi 6. asırda zor bir zeminde çok kaliteli bir toplum oluşturması
5. O gün yaptıklarının yerelliğe mahkûm olmayıp evrensel bir nitelik taşıması
Gelelim üçüncü konumuza; Cahiliye’den İslâm’a Geçiş ve O Günün Dünyasına Etkileri
Kadim Cahiliye’nin hususiyetlerini 5 ana başlıkta toparlayabiliriz:
1. Akidesizlik
2. Ahlaksızlık
3. Adaletsizlik
4. Aşksızlık
5. Aşırılık
Dördüncü başlığımıza gelelim; Tarih İlmi ile Siyer İlmi Arasında Ortak ve Farklı Yönler
Din dediğimiz binanın üç ana esasından biridir. Üç ana esas;
Dinin sahibi Allah
Dinin öğretileri Vahiy
Dinin öğreticisi Peygamber
Söz konusu Efendimiz (sas) olunca bizzat Kur’ân bize 5 zorunluluğu yükler?
1. Marifet zorunluluğu (Tevbe 9/128)
2. Muhabbet zorunluluğu (Ahzâb 33/6)
3. Mükellefiyet zorunluluğu (Nisâ 4/80)
4. Muvazene zorunluluğu (Haşr 59/7)
5. Model zorunluluğu (Ahzâb 33/21)
Marifet zorunluluğu: Hz. Peygamber’i tanımak zorundayız.
لَقَدْ جَٓاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ اَنْفُسِكُمْ عَز۪يزٌۘ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَر۪يصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِن۪ينَ رَؤُ۫فٌ رَح۪يمٌ
“Andolsun, size kendi içinizden öyle bir peygamber gelmiştir ki, sizin sıkıntıya düşmeniz ona çok ağır gelir. O, size çok düşkün, mü’minlere karşı da çok şefkatli ve merhametlidir.” (Tevbe 9/128)
Muhabbet zorunluluğu; Hz. Peygamber’i her şeyden ama her şeyden daha fazla sevmek zorundayız.
اَلنَّبِيُّ اَوْلٰى بِالْمُؤْمِن۪ينَ مِنْ اَنْفُسِهِمْ وَاَزْوَاجُهُٓ اُمَّهَاتُهُمْۜ
“Müminlerin, Peygamberi kendi nefislerinden çok sevmeleri gerekir; onun eşleri onların anneleridir…” (Ahzâb 33/6)
Mükellefiyet zorunluluğu: Hz. Peygamber’e itaat etme zorundayız.
“Kim peygambere itaat ederse, Allah’a itaat etmiş olur. Kim yüz çevirirse, (bilsin ki) biz seni onlara bekçi göndermedik.” (Nisâ 4/80)
Muvazene zorunluluğu: Hz. Peygamber’in öğrettiği dengeye tabi olmak zorundayız. Her türlü aşırılıktan kendimizi korumak zorundayız.
“…Peygamber size ne verdiyse onu alın, size ne yasakladıysa ondan da sakının. Allah’tan korkun. Çünkü Allah’ın azabı çetindir.”(Haşr 59/7)
Model zorunluluğu: Örnek ve model olarak O’nu edinmek zorundayız.
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ ف۪ي رَسُولِ اللّٰهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُوا اللّٰهَ وَالْيَوْمَ الْاٰخِرَ وَذَكَرَ اللّٰهَ كَث۪يرًاۜ
“Andolsun ki, Resûlullah, sizin için, Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah’ı çok zikredenler için güzel bir örnektir.” (Ahzâb 33/21)
Son konu olarak; Siyer’in Mesajlarının Sonraki Tarihi Süreçlere Etkileri
Siyer, tarihe ilim, bilgi, belge ve malzeme adına çok ama çok şey kazandırtmıştır.
Siyer, tarihin akışını değiştirecek hedefler ve ufuklar ortaya koymuştur.
Siyer, tarihi şahsiyetlere umut ve moral olabilecek nice etkileri olmuştur.
Siyer, tarihin yasalarının nasıl uygulanacağına dair çok önemli menhecler ve usuller göstermiştir.
Siyer, tarihin yasalarının uygulandığında ne gibi neticeler alınabileceğinin bizzat modelini üretmiştir.
(74)
